Hernia, alleen een probleem van de teckel?
Bij het woord hernia denken veel mensen aan enorme pijn in de rug en aan teckels met een verlamming. Er wordt zelfs gesproken over ‘teckelverlamming’. Maar wat is een hernia nu precies? Wat gebeurt er en belangrijker is er een behandeling?
Wat is een hernia?
Een hernia is een uitstulping van de tussenwervelschijf die druk kan geven op zenuwen in het ruggenmerg. De ernst van een hernia kan variëren van pijn tot verlamming waarbij de hond geen pijngevoel meer kent in de verlamde poten. In de onderstaande figuren 1 wordt de anatomie van een ruggenwervel weergegeven.
Hoe ontstaat een hernia bij een hond?
Een hernia kan ontstaan doordat de tussenwervelschijven slijten. Een tussenwervelschijf bestaat uit grofweg twee delen namelijk een kern en fibreuze ring er om heen. De fibreuze ring er om heen kan veranderen van structuur waardoor de kern naar buiten gedrukt kan worden. Bij het normale slijtage proces duurt dit vaak jaren. Echter bij bepaalde rassen begint dit slijtageproces al op jonge leeftijd waardoor ze soms al op twee-/ driejarige leeftijd een hernia kunnen ontwikkelen.
Kan elke hond een hernia krijgen?
In principe kan elke hond een hernia krijgen maar er zijn een aantal factoren die er voor zorgen dat sommige honden sneller een hernia krijgen. Factoren die een rol kunnen spelen zijn: leeftijd, bouw van de hond en ras en omgevingsfactoren zoals springen, trappen lopen, ontwikkeling, etc. De chondrodystrofe rassen zijn gevoeliger voor een hernia. Chondrodystroof wil zeggen onvoldoende of verlate verbening van het kraakbeen waardoor misvormingen kunnen ontstaan in de botten. Vaak zijn dit de rassen die in verhouding een langere rug hebben en korte pootjes. Voorbeelden van dergelijke rassen zijn de Dashond/ Teckel, Bulldog (Frans en Engels), Cairn terriër, Basset Hound, Shih Tzu en de Welsh Corgi (Pembroke en Cardigan).
Zijn alle hernia’s hetzelfde en hoe herken je het?
Nee, er is verschil tussen hernia’s in de nek, de rug en in de lage rug/ onderrug. En daarnaast is er ook nog een verschil in het type hernia (zie volgende vraag).
Bij een hernia in de nek komt de pijn vaak aanvalsgewijs en wordt het slepen met de poten minder vaak gezien. Nekhernia’s waarbij de hond verlamd is, komen maar zelden voor omdat de hond in een eerder stadium al zoveel pijn heeft dat men al lang bij de dierenarts is geweest. Een hond met een hernia in de nek die een pijnaanval heeft zal zich niet willen bewegen en het hoofd heel stil houden. Zodra de pijn gezakt is, kan de hond weer alles tot hij weer een verkeerde beweging maakt.
Bij een rughernia beginnen de klachten vaak met pijn in de rug, met een bolle rug staan en vaak niet willen bewegen of heel langzaam bewegen. Dit kan overgaan in het slepen met de achterpoten tot zelfs verlamd raken. Vaak verergeren de verschijnselen binnen een paar dagen maar het kan ook heel snel gaan waarbij soms het pijnstadium maar enkele uren bedraagt.
Bij een hernia in de lage rug/ onderrug heeft de hond vaak moeite met springen en opstaan en loopt deze soms mank. Ze hebben soms moeite met het poepen en kunnen daarbij dan vaak niet stilstaan en kunnen piepen van de pijn bij bepaalde bewegingen. Heel zelden zie je iets slepen met de poten of incontinentie.
Welke hernia types zijn er?
Er zijn twee types hernia genaamd Hansen type 1 en Hansen type 2. Het Hansen type 1 hernia komt vaker voor bij jongere honden van de chondrodystrofe rassen. Hierbij is er sprake van een enorme beschadiging van het ruggenmerg doordat het binnenste deel (de kern) van de tussenwervelschijf als het ware ontploft is tegen het ruggenmerg aan.
Het Hansen type 2 hernia komt meer voor bij honden vanaf een jaar of 6-7 en meestal de grotere rassen. Bij deze vorm van een hernia is er sprake van een uitstulping van het binnenste deel (de kern) van de tussenwervelschijf in het ruggenmerg.
Hoe wordt een hernia bij de hond gediagnosticeerd?
De dierenarts kan een vermoeden uitspreken van een hernia op basis van het verhaal en de klachten van de hond. Om de diagnose met zekerheid te kunnen stellen zal er nadere diagnostiek gedaan moeten worden. Soms is een hernia zichtbaar op een röntgenfoto maar beter en duidelijker is een hernia te zien op een MRI scan.
Wat zijn de behandelmogelijkheden van een hernia bij de hond?
Er zijn verschillende behandelmogelijkheden afhankelijk van de ernst van de klachten en de mogelijkheden van de eigenaar. De behandelmogelijkheden bestaan uit:
- Rust
- Fysiotherapie
- Operatie
- Manuele therapieën zoals chiropractie en osteopathie
- Orthomanuele diergeneeskundige behandeling
Bij de orthomanuele behandeling gaan we uit van de symmetrie in de wervelkolom en de gewrichten waarbij afwijkingen in de symmetrie worden opgespoord door middel van orthomanueel onderzoek en deze door middel van orthomanipulatie worden hersteld. Een afwijkende wervelstand kan zorgen voor meer druk op het ruggenmerg door meer druk op de tussenwervelschijf. De verhoogde druk op het ruggenmerg kan voor pijn, bewegingsbeperkingen en functieverlies zorgen. Door de verhoogde druk op te heffen, kan het lichaam gaan herstellen. Uit onderzoek is gebleken dat deze behandelmethode effectief is.
Rust en fysiotherapie heffen een probleem in symmetrie niet op en daardoor ook niet de druk op het ruggenmerg maar kunnen wel tot minder pijnklachten leiden en een verbetering van de situatie. Een operatie is vaak het advies bij een nekhernia of bij hernia’s in de rug waar verlamming is opgetreden. Een operatie is in een aantal gevallen te adviseren na een correctie van de afwijkende wervelstanden. Manuele therapieën geven vaak een verbetering van de situatie en lossen het probleem soms op, echter een afwijkende wervelstand wordt hiermee meestal niet opgeheven waardoor er mogelijk druk op het ruggenmerg aanwezig blijft.
Wat is de kans op herstel en hoe lang duurt het voordat de hond weer kan lopen?
De kans op herstel is afhankelijk van de ernst van de schade in het ruggenmerg. Hoe ernstig het ruggenmerg is beschadigd is van de buitenkant niet te zien. Een MRI kan hierover meer aanwijzingen geven en de mate en snelheid van herstel kan hier mogelijk ook iets over zeggen. Bij veel van de honden met hernia klachten is een duidelijke verbetering te zien na 14 dagen na behandeling door middel van de orthomanueel dierenarts. Uit een onderzoek van Dorit Aharon et al.[1] bij 261 teckels is gebleken dat 55% van de dieren met een graad I, II of III hernia minstens 1 graad verbeterd waren. Terwijl na 6 maanden 77% van de behandelde teckels met een graad I, II of III volledig hersteld waren en 45% van de behandelde teckels met een graad IV of V.
Wat kan ik doen om de revalidatie te ondersteunen?
Rust is het allerbelangrijkste voor een hond met pijn in de nek of de rug. Orthomanuele dierenartsen begeleiden hun patiënten in wanneer ze weer iets mogen gaan doen en wat weer is toegestaan.
Is het te voorkomen dat een hond een hernia krijgt?
Voorkomen is beter dan genezen echter een garantie is er nooit. Het is voor kleine honden beter om niet op de bank te springen of trappen te lopen. Als ze toch graag op de bank liggen is het mogelijk om een loopplankje te maken voor bij de bank. Daarnaast kan orthomanuele diergeneeskunde ook preventief werken. Bij de orthomanuele diergeneeskunde wordt immers gelet op de symmetrie in de wervelkolom en wordt een scheefstand van de wervels verholpen. Een hond met een verhoogd risico kan jaarlijks worden nagekeken op afwijkingen.