Artikel geschreven voor in het clubblad van de Beagle vereniging.
Nekpijn bij honden komt regelmatig voor, zo ook bij de Beagle. De meeste Beaglepatiënten die bij orthomanueel dierenartsen komen hebben als oorzaak van de nekpijn uitstralingspijn vanuit de nek of hoog in de borst. Echter zijn er ook patiënten met een hernia in de nek (cervical disc disease), tumoren van het ruggenmerg, zenuwbanen of botweefsel in het nek-/ halsgebied, syringomyelie, meningitis (immuun gemedieerde hersenvliesontsteking), discospondylitis (tussenwervelschijfontsteking), etc. Beagles treft iets vaker dan gemiddeld een hernia omdat zij tot de chondrodystrofe rassen behoren. De term chondrodystroof wil zeggen dat de rug-/pootlengte verhouding kleiner is dan 10:9 ofwel de rug is iets korter dan gemiddeld en benaderd bij de Beagle het 10:10 verhouding. De Beagle moet volgens de rasstandaard immers ‘kort in de rug’ zijn. In dit artikel wordt dan ook vooral aandacht besteed aan de hernia.
Hoe herken ik nekpijn bij mijn hond?
Nekpijn bij een hond heeft enkele typische symptomen. Één van deze symptomen en de meest duidelijke is het niet durven bewegen van het hoofd waarbij het meestal op schouderhoogte of lager wordt gedragen. Andere symptomen maar niet altijd even duidelijk zijn:
• Het niet zo ver kunnen bewegen van het hoofd naar alle kanten;
• Plotselinge pijnuitingen (vaak heftig gillen/ piepen) zonder dat er iets geks gebeurd;
• Heel voorzichtig lopen;
• Niet durven bewegen;
• Soms afwijkend gangwerk door ataxie (beeld van een dronken gangwerk) en/ of parese in achterpoten of alle poten (parese is slepen met de poten);
• In enkele gevallen is de hond zelfs aan één of meerdere poten verlamd;
• Bij ernstige nekpijn doen de voorpoten ALTIJD mee.
Deze symptomen hoeven niet continu aanwezig te zijn maar kunnen aanvalsgewijs voorkomen. Dat houdt in dat de hond het ene moment niets durft en na een tijdje rust alles weer lijkt te kunnen doen. Die momenten kunnen variëren van uren tot dagen. Bij heel heftige nekpijn blijft de pijn soms continu aanwezig.
Wat is een hernia en hoe ontstaat deze?
Een hernia is niets anders dan een uitstulping van de kern (nucleus pulposus) van de tussenwervelschijf naar buiten. Vrijwel altijd ontstaat dit bij tussenwervelschijven die verouderd/ gedegenereerd zijn. Het verouderen van tussenwervelschijven is een normaal proces wat normaal bij de oudere hond ontstaat. Het komt echter ook vaker voor bij jonge honden vooral bij chondodystrofe rassen dus. Er zijn verschillende types hernia maar in de nek is er meestal sprake van een Hansen type II hernia. Dat houdt in dat de kern van de tussenwervelschijf tegen de buitenrand van de schijf aandrukt en zo een hoedje vormt op de tussenwervelschijf wat tegen het ruggenmerg aandrukt.
Omdat een hernia meestal ontstaat door een verouderde tussenwervelschijf is een directe aanleiding tot de klachten ook meestal niet aan te wijzen. De spreekwoordelijke druppel die de emmer doet overlopen is dan meestal de aanleiding voor klachten. Of het echt om een hernia gaat, is alleen te bewijzen dmv. een MRI scan en het kan ook vaak uitstralingspijn zijn door een beknelde zenuw in het nek-/halsgebied of te veel druk op de tussenwervelschijven door afwijkende wervelstanden. Die laatste dingen geven meestal geen afwijkingen weer op een MRI scan.
Hoe diagnostiseer je nekpijn?
Allereerst is observeren van het bewegingspatroon van de hond belangrijk. Hoe een hond loopt en zijn/ haar hoofd draagt zegt al veel. Is de hond bij de dierenarts ‘normaal’ dan kunnen filmpjes die de eigenaar thuis kan maken goed helpen met daarbij een goed verhaal over wanneer wat gebeurd en wat de hond wel of niet nog doet.
Goed lichamelijk onderzoek staat op de tweede plaats. Bij het lichamelijk onderzoek staan de volgende vragen centraal:
• Heeft de hond gespannen nekspieren? Dus voelen aan de nek en de nekspieren. Verkrampte nekspieren verergeren de symptomen
• Kan hij/ zij de nek nog bewegen? En dan zie ik het liefst actief bewegen (door middel van een stimulans zoals een koekje) in plaats van het opzij, omhoog of omlaag bewegen van het hoofd met de hand (passief bewegen) want bij veel stress werkt een hond niet goed mee of doet het meer pijn dan nodig is.
• Is er al sprake van afwijkende reflexen? Want dan kan vastgesteld worden in welk deel van de nek het probleem zit.
• Zijn er in het oog springende klinische afwijkingen? Denk hierbij aan een bult of dikte in de nek.
Aanvullend onderzoek kan heel zinvol zijn om tot de juiste diagnose te komen.
Het maken van een goede röntgenfoto kan daarbij helpen en is vaak de eerste stap. Daarbij is een roesje/ narcose wel belangrijk omdat de hond de nek recht moet houden en dat willen de meesten niet bij nekpijn. Bij een scheve foto is een correcte beoordeling niet mogelijk.
Het maken van een MRI-scan kan de vermoedelijke diagnose vaak bevestigen. Dit onderzoek is echter duur en de hond moet er voor onder narcose. Is er echter sprake van een nekhernia en men wil opereren dan moet een MRI-scan gemaakt worden.
Hoe wordt een nekhernia behandeld?
Er zijn verschillende manieren om een nekhernia te behandelen. De standaardbenadering van veel dierenartsen is afhankelijk van de ernst van de symptomen. Als een hond nu en dan eens een pijnuiting heeft wordt er vaak pijnstillers (NSAID’s) gegeven of corticosteroïden (prednison). Soms worden neurogene pijnstillers (denk aan tramadol en gabapentine) voorgeschreven en/ of spierverslappers zoals diazepam. Pijnstillers werken echter vaak onvoldoende, zeker bij de plotselinge pijnuitingen zonder verdere symptomen. Ook van corticosteroïden is de werking niet bewezen en doen vaak niets. Neurogene pijnstillers en spierverslappers hebben vaak een iets beter effect maar moeten soms in combinatie met elkaar en een pijnstiller of corticosteroïd worden gegeven zeker als de pijn heftiger is.
Benchrust wordt ook vaak genoemd door dierenartsen. Dat is een prima advies voor honden die veel pijn hebben en om te voorkomen dat honden die zich tussen door heel goed voelen te actief zijn en dan weer last krijgen of op en van de bank springen etc. Echter met name de honden die zich tussendoor goed voelen worden er erg gefrustreerd van en moeten wel degelijk kunnen bewegen om hun energie kwijt te kunnen. Vaak keren de klachten ook terug als de benchrust wordt opgeheven.
Bij honden met veel pijn of continu pijn is het advies van de dierenarts meestal een MRI-scan gevolgd door chirurgie indien een hernia de oorzaak is. Een operatie is een dure optie maar het resultaat bij ernstige nekpijn is vaak verbluffend. Echter belangrijk is wel dat eerst geprobeerd is om met de juiste combinatie van medicijnen de klachten te onderdrukken.
Wat veel dierenartsen niet weten is dat orthomanuele therapie ook heel goed kan helpen, zij scharen dit vaak onder de alternatieve therapie.
Bij orthomanuele therapie wordt er gekeken of er sprake is van afwijkingen in de wervelstanden (wat vaak voorkomt bij hernia) en die worden gecorrigeerd naar de normale stand mits de hond niet te pijnlijk is om te behandelen. Door het corrigeren naar de normale stand wordt er ruimte gecreëerd tussen de wervels waardoor de hernia mogelijk minder drukt op het ruggenmerg of de uittredende zenuwen. Ook dan zien we vaak binnen enkele dagen een verbluffend resultaat waarna de hond kan revalideren. Is een hond te pijnlijk dan zal de orthomanueel dierenarts chirurgie adviseren.
Is er alleen sprake van uitstralingspijn dan is een alternatieve benadering door bv. orthomanuele therapie vaak de juiste oplossing.
Revalidatie bij nekpijn
Als de hond herstellende is van nekpijn/ hernia is het belangrijk om de nekspieren aan te laten sterken en daar zijn verschillende oefeningen voor die gericht zijn op de balans- en coördinatie van de hond en op het lopen en de conditie van de spieren. Een combinatie van de verschillende oefeningen aangevuld met therapieën zoals lasertherapie, ultrasound en soms hydrotherapie. Zeker na operatie wordt vaak 6 weken benchrust geadviseerd al dan niet met rustgevende middelen omdat de patiënt zich te goed voelt en weer wil bewegen. Aan revalidatie wordt nog te weinig aandacht besteed. Door echter te gaan oefenen wordt de patiënt ook lichamelijk moe en is de benchrust beter vol te houden.
Aanvullende maatregelen
Er zijn verschillende aanvullende maatregelen mogelijk om het een patiënt met nekpijn zo comfortabel mogelijk te maken.
Honden met nekpijn mogen niet meer uitgelaten worden of aan de riem lopen met een halsband maar een Y-vormig tuig om te veel trekken aan de nek te voorkomen.
Front Range Harness
Ook is het voor deze honden belangrijk om op schouderhoogte het eten en drinken aangeboden te krijgen.
De nekspieren moeten voldoende warm gehouden kunnen worden en massages en rek- en strekoefeningen kunnen helpen om de ontspanning in de spieren vast te houden danwel terug te krijgen.
Deze honden kiezen er vaak voor om hun hoofd ergens op te leggen, biedt ze dan ook deze mogelijkheid zoals bv. een kussentje op de slaapplek.
Hebt u een hond met nekpijn of wilt u meer informatie over nek- en rugpijn danwel revalidatie neem dan gerust contact op met ons.